Je staande houden in een relatie met een narcist is misschien wel een van de lastigste, engste en pijnlijkste dingen die er zijn.
Ik beloof je dat het ook anders kan. Een relatie met een narcist zónder constante vernedering. Ik weet dat dit een grote claim is, maar het is wel degelijk mogelijk.
Inhoud van dit artikel:- Hoe herken je een narcistische partner?
- 1. Onderzoek of een relatie überhaupt mogelijk is
- 2. Besef dat narcisme nooit 100% verdwijnt
- 3. Leer hoe je narcisme herkent en waar het vandaan komt
- 3. Wordt je bewust van je eigen schema’s
- 5. Gebruik de 3 survival-technieken tegen narcisme
- 6. Maak je grenzen glashelder
- 7. Zoek hulp
- Narcisme in relaties – samenvatting
Wil je die relatie niet enkel bevrijden van vernedering, maar ook vullen met langdurige liefde en harmonie? Of wil je weten hoe je een man kan aantrekken die jou wél gelukkig kan maken? Dan heb ik op het einde van dit artikel nog iets voor je in petto!
Hoe herken je een narcistische partner?
Een narcistische partner herken je vooral aan een groot gevoel van eigenbelang en een diepe behoefte aan bewondering en aandacht. Ze manipuleren en controleren hun partner om hun eigen behoeften te vervullen, vaak zonder empathie voor de gevoelens van de ander. Deze partners kunnen charmant en charismatisch lijken, maar ze kunnen erg snel geïrriteerd of agressief worden wanneer ze kritiek of afwijzing ervaren. Verder hebben ze de neiging om anderen te kleineren om zichzelf beter te voelen.
We duiken zometeen in de tips, maar beginnen doen we met een video over dit onderwerp die je vast gigantisch op weg zal helpen.
1. Onderzoek of een relatie überhaupt mogelijk is
Laat me gelijk eerlijk en super duidelijk zijn over narcisten:
Verreweg de meeste narcisten kunnen GEEN gezonde relaties aangaan.
Wanneer je dus iemand net ontmoet, is zijn narcisme negeren een slecht idee. Een typisch kenmerk van narcisten bijvoorbeeld is gebrek aan empathie. In een relatie met deze persoon gaan zijn behoeftes dus ALTIJD voor.
Nu vraag je je natuurlijk af:
“Oké, hoe kan ik narcisme herkennen waarbij een relatie wel mogelijk is?”
Narcisme komt in verschillende gradaties. Het is geen aan of uit knop, maar eerder een dimmer die je steeds verder open kunt draaien. Zo zijn er narcisten die met de nodige moeite best ‘te temmen’ zijn. Aan de andere kant heb je narcisten die een spoor van gekwetste mensen in hun leven achterlaten.
De 3 vragen om relatie-materiaal narcisme te herkennen
Dit zijn ze:
- Wil de narcist veranderen?
- Ben je bereid heel veel tijd en energie in je relatie te stoppen?
- Ben je bereid heel veel tijd en energie in je zelfontwikkeling te stoppen (behendig omgaan met een narcist die jou door en door kent, vereist namelijk een hoop zelfkennis en -discipline)?
Is het antwoord op een van de vragen “nee”? Maak je dan zo snel mogelijk uit de voeten en installeer Tinder. De kans is groot dat je eerste match al meer relatiepotentieel heeft dan de betreffende narcist.
Heb je trouwens mijn gratis rapport al gezien waarin je 31 kant-en-klare berichtjes krijgt om definitief die foute of narcistische man voor je te winnen? Ontdek deze 31 berichtjes en 'de 3 schakels in het brein van narcistische mannen' hier: Download de 31 berichtjes en 3 schakels
2. Besef dat narcisme nooit 100% verdwijnt
Dit is wat je moet weten:
De narcist wil waarschijnlijk niet veranderen.
Want eigenlijk zijn narcisten zelfs trots op hun narcistisch kantje. Alleen noemen zij het geen narcisme, maar ‘zelfverzekerd’ zijn. Ook kunnen narcisten slecht tegen kritiek en dus geven ze zelden toe dat ze een probleem hebben. Dit alles betekent dat jij het voortouw zult moeten nemen. Jij moet verantwoordelijkheid nemen, omdat de narcist dit in het begin niet wil. En bovendien ook heel slecht kan. Wat je ook moet weten, is wat je kunt verwachten.
Heb realistische verwachtingen over narcistische relaties.
Omdat narcisten weinig empathie voelen zijn ze soms enorm kwetsend. Soms kwetsen ze je bewust om hun eigen ego te beschermen. Dan weer kwetsen ze je zonder het zelf door te hebben. Verwacht niet dat dit ooit compleet verdwijnt. Narcisme is maar deels aan te pakken. Wanneer je leert om duidelijk je grenzen aan te geven, kan het zijn kwetsende gedrag verminderen. Maar helemaal weg gaat het nooit.
Hetzelfde geldt voor sorry zeggen. Bij de meeste narcisten groeit dit er nooit volledig in. Vraag jezelf dus af of jij hiermee om kan gaan.
Tip: Soms hebben narcisten onbewust wel door dat ze fout zaten. In plaats van sorry zeggen, proberen ze dit goed te maken met grote romantische gebaren. Weet dus dat dit zijn manier is om excuses aan te bieden.
3. Leer hoe je narcisme herkent en waar het vandaan komt
Leef je al lange tijd met een narcist?
Dan herken je ongetwijfeld de kenmerken.
Zo herken je narcisme in relaties
De narcist:
- Voelt zichzelf superieur.
- Is verslaafd aan bewondering.
- Is heeft het gevoel boven regels te staan.
- Is emotioneel onbereikbaar.
- Is perfectionistisch.
- Kan niet tegen kritiek.
- Biedt zelden zijn excuses aan.
- Kwetst
- Manipuleert je emotioneel door je bijvoorbeeld een schuldgevoel aan te praten.
- Chanteert
- Voelt geen spijt.
- Is veeleisend.
- Is wantrouwend.
- Is niet empathisch: hij is er niet voor je wanneer je hem nodig hebt.
- Heeft een of meerdere verslavingen (en zal hier over liegen). Bijv. alcohol, drugs, gokken of porno.
- Ziet niet in dat hij een probleem heeft.
Benieuwd naar meer kenmerken?
De oorzaak van narcisme in relaties
Misschien wist je het al, maar narcistisch gedrag is vooral een coping-mechanisme om met onzekerheid om te gaan. Bij narcisten ontstond dat al vroeg in hun jeugd. Bij de meesten was die namelijk net even anders dan gewoon.
De meeste mensen groeien gelukkig op met zoiets als onvoorwaardelijke liefde. Dat betekent dat je op je kop kreeg wanneer je iets fout deed. Dus stel dat je wat koekjes uit de trommel te grazen nam, dan kreeg je even de wind van voren van je ouders. Maar kort daarna ook een knuffel. Je ouders hielden van je, ondanks dat je ze soms boos maakte.
Narcisten groeiden vaak op met ‘voorwaardelijke liefde’.
Daarmee bedoel ik een kind wat het gevoel heeft liefde of emotionele steun te moeten verdienen. Hoe? Door constant te presteren. Door de beste cijfers op school te halen, het hardste te rennen op de sportclub of het beste viool te spelen in de buurt. Wat gebeurt er met een kind dat opgroeit in zo’n omgeving? Het gaat bewondering zoeken als substituut voor emotionele steun. Dit verklaart zijn onverzadigbare honger naar bewondering.
Ook verklaart dit waarom de narcist niet tegen kritiek kan. Kritiek krijgen voelt voor de narcist als een signaal dat hij waardeloos is en niemand hem mag. Hetzelfde geldt voor de narcist die geen sorry kan zeggen. Dat impliceert immers dat je fout zat, wat voor de narcist impliceert dat hij de grootste loser ooit is. Ik hoop dat je nu redelijk begrijpt waar het gedrag van de narcist vandaan komt.
De psychologische schema’s van de narcist
Dan ga ik het nu hebben over schematherapie. Wanneer je namelijk de basics daarvan kent, kun je precies vertellen welke type narcisten er zijn en welke kenmerken ze hebben.
Wat is zo’n schema dan precies? Heel simpel:
Schema’s zijn bepaalde overtuigingen over het leven die jouw gedachten en gedrag bepalen.
Een voorbeeld legt dit het beste uit. Laten we kijken naar het schema van de voorwaardelijke liefde. Mensen met dit schema hebben – vaak door hun jeugd – de overtuiging dat liefde verdiend moet worden. Reken maar dat zo’n overtuiging doordringt tot elk detail van je gedrag.
Dit uit zich in:
- Slecht tegen kritiek kunnen.
- Een grote behoefte hebben aan erkenning
- Moeite hebben met het aanbieden van excuses.
Maar dat is slechts één schema. In totaal hebben psychologen 18 schema’s erkend. We kijken nu naar de 6 schema’s die vaak voorkomen bij narcisten.
1. Emotionele verwaarlozing
Mensen met dit schema kregen vroeger niet de emotionele steun die ze nodig hadden. Hoe gaan de meeste kinderen daar mee om?
Ze gaan hun behoefte aan intimiteit of emotionele steun onderdrukken.
Op die manier kan het ook niet gekwetst worden. Deze mensen zien hun emotionele behoeftes als zwakte. Dat verklaart waarom jij zelden de emotionele kant van de narcist te zien krijgt.
2. Wantrouwen
Sommige mensen lopen rond met de overtuiging dat de meeste mensen slechte bedoelingen hebben.
Deze mensen gaan er dus vanuit dat anderen niet te vertrouwen zijn.
Omdat ze er vanuit gaan dat iedereen stiekeme bedoelingen heeft, vinden ze vriendelijk gedrag juist verdacht.
3. Incapabel zijn/schaamte
Sommige mensen lopen rond met de overtuiging dat ze diep vanbinnen onbekwaam zijn. Dit kan meerdere oorzaken hebben. Het kan komen door kritische ouders, maar het kan ook komen door ouders die juist alles voor je doen. Zo leer je als kind niet zelf met problemen of tegenslagen omgaan.
Het gevolg is dat je denkt dat je incapabel bent.
Vaak schamen mensen met dit schema zich hiervoor. Daarom doen ze er alles aan om dat te verbergen. De narcist doet dat door luid te overschreeuwen dat hij de beste is.
4. Grootsheid
Deze mensen geloven dat ze meer rechten hebben dan anderen. Vaak kregen ze als kind alles wat hun hartje begeerde.
Daarom verwachten ze later ook dat iedereen hen op hun wenken bedient.
Ook als dat betekent dat anderen hun eigen behoeftes daarvoor opzij moeten zetten.
5. Het ik-wil-nu-m’n-ijsje schema
Mensen met dit schema hebben weinig discipline.
Ze zijn namelijk gewend al hun behoeftes direct vervuld te krijgen.
Zoals sommige narcisten constant op zoek zijn naar de dopamine-shot die ze krijgen van bewondering, zijn mensen met dit schema constant op zoek naar de dopamine-shot van simpelweg alles.
Denk aan:
- Eten
- Alcohol
- Shoppen
6. Aandacht zoeken
Sommige mensen zijn constant op zoek naar bewondering en aandacht.
Ze kunnen makkelijk een uur lang verkondigen hoe geweldig ze wel niet zijn.
Dit hebben ze nodig om zichzelf goed te voelen.
3. Wordt je bewust van je eigen schema’s
Maar de narcist is niet de enige met schema’s. Jij hebt er zelf natuurlijk ook enkele!
Er zijn een paar schema’s die ik vaak terug zie komen bij vrouwen in een relatie met een narcist. Mocht je er nu eentje herkennen, wees dan alsjeblieft niet te hard voor jezelf. Er zijn manieren om dit te veranderen. Je kunt hier bijvoorbeeld aan werken bij professionele hulpverleners.
Dit zijn de schema’s:
1. Zelfopoffering
Veel vrouwen in relaties met een narcist hebben moeite met het aangeven van hun behoeftes.
Vaak omdat ze zich schamen of het gevoel hebben dat ze het niet verdiend hebben om iets te vragen.
Hierdoor geven ze vaak toe aan de eisen van de narcist, terwijl ze zichzelf opzij zetten.
2. Onderwerping
Wat ik helaas ook vaak voorbij zie komen:
Vrouwen die het moeilijk vinden om voor zichzelf op te komen.
Schaam je hier alsjeblieft niet voor. Bijna iedereen vindt het moeilijk altijd assertief te zijn. Al helemaal bij een narcist die behoorlijk intimiderend kan overkomen.
3. Angst verlaten te worden
Soms hebben veel partners van narcisten een relatief grote angst verlaten te worden. Hierdoor geven ze eerder toe aan de narcist.
Wil je hier meer over weten?
4. Emotionele onderdrukking
Veel partners van narcisten zijn stoïcijns wanneer het om hun emoties gaat. Wanneer de narcist dan duidelijk overweldigd is door woede, blijven zij daarentegen kalm. Bang om hun eigen emoties duidelijk kenbaar te maken.
5. Emotionele verwaarlozing
Soms merk ik dat partners van narcisten zelf ook weinig emotionele steun kregen van hun ouders.
Ze zijn daardoor gewend geraakt aan een leven zonder intimiteit.
Een relatie met een narcist is voor hen dan emotioneel koud, maar wel vertrouwd.
6. Perfectionisme
Ook partners van narcisten hebben vaak het schema dat ze perfect moeten zijn.
Hierdoor proberen ze constant de beste partner, huisvrouw en moeder tegelijk te zijn.
Het gevolg is dat dit veel energie kost en vaak ten koste gaat van jezelf.
Zo word je je schema’s de baas
Om je beter staande te houden wanneer een narcist weer eens zijn geduld verliest, wil je je schema’s veranderen. Stel, een narcist beledigt je. De kans is groot dat onbewust je schema van schaamte getriggerd wordt, waardoor je – voor je het doorhebt – jezelf onderdanig opstelt en zijn belediging slikt.
Om schema’s zoals deze te veranderen, moet je ze eerst herkennen. Hoe?
Als eerste, sta eens goed stil bij je jeugd. Daar ontwikkelen de meeste schema’s zich.
- Vraag je eens af hoe je ouders met je omgingen?
- Welke overtuigingen kreeg je van ze mee?
- Welke lessen heb jij geleerd toen je klein was?
Een andere manier om je schema’s te ontdekken:
Vraag vrienden of familie om hun mening.
Zij kunnen vaak objectiever oordelen. Grote kans dat ze behoorlijk accuraat jouw schema’s kunnen aanwijzen. Weet je eenmaal welke schema’s jouw gedrag grotendeels beïnvloeden? Dan wordt het tijd om je schema’s aan te pakken en je automatische, ingebakken reacties tegen te gaan.
Hoe doe je dit?
Met de volgende oplossingen:
- Mindfulness: Mindfulness helpt je signalen van je lichaam eerder te herkennen. Hierdoor heb je eerder door wanneer een bepaald schema op het punt staat jouw gedrag over te nemen. Hierdoor kun je op tijd rustig ademhalen en zelf de controle houden over je emoties.
- Cognitieve gedragstherapie (CGT): CGT helpt je nieuwe overtuigingen te ontwikkelen die je gedrag beïnvloeden. Door effectievere overtuigen te ontwikkelen kun je bijvoorbeeld leren assertiever, kalmer of minder oordelend te worden. Ik raad je sterk aan de basics van CGT hier te lezen.
- Bewegen
5. Gebruik de 3 survival-technieken tegen narcisme
Er is één ding waar je niet bang voor hoeft te zijn in een relatie met een narcist.
Namelijk gebrek aan mogelijkheden om te oefenen assertief te zijn. De eerste tip hiervoor is:
Gebruik empathische assertiviteit.
Om conflicten op te lossen is empathie noodzakelijk. Stel je bijvoorbeeld voor dat je narcistische partner te laat komt, maar geen sorry kan zeggen. In plaats daarvan zegt hij iets als:
“Dit ga ik dus nooit meer doen. Ik moest m’n vrienden verlaten op de golfclub waar ik ook m’n telefoon liet liggen, heb verschrikkelijk lang in de file gestaan en als dank krijg ik een zuur gezicht van je.”
Wil je hem nu het liefst een klap verkopen? Begrijpelijk. Maar beter is als je dit zegt:
“Ik weet dat je niet graag je kennissen bij de golfclub verlaat of mij teleurstelt. Ik was inderdaad geïrriteerd en ook een beetje bezorgd. Ik snap dat je geïrriteerd was dat je mij niet kan bellen. Of dat je het niet leuk vind wanneer ik boos op je ben. Maar ik vind het moeilijk compassie voor je te voelen wanneer je zo kritisch en vijandig tegen me bent. Je zou het een hoop makkelijk maken als je wat voorzichtiger was in het projecteren van je gevoelen op mij. Nu je de tijd hebt gehad te kalmeren, zou ik een excuses waarderen.”
Oké, ik weet wat je nu denkt:
“Werkte dat echt? Ik geloof er niks van!”
En de waarheid is: je hebt gelijk… op de korte termijn. Daarom de volgende tip:
Heb doorzettingsvermogen.
Wanneer je op een empathische manier aangeeft dat je niet gediend bent van de narcist zijn gedrag, verwacht dan niet dat hij gelijk luistert. Luisteren zit nou eenmaal niet in definitie van narcisme.
Bonustip: Spreek bij de narcist vaker in de wij-vorm. Narcisten kunnen namelijk slecht tegen kritiek. Spreek daarom met termen zoals “We moeten samen aan ons huwelijk werken” of “Onze communicatie kan beter”. Hiervoor voelt de narcist zich minder snel persoonlijk aangevallen. Zo is hij eerder geneigd zijn gedrag aan te passen.
Nog steeds zal dit niet altijd werken.
Maak gebruik van time-outs.
Lopen de emoties te hoog op? Maak dan gebruik van een time-out.
Soms is verder discussiëren gewoon niet zinvol.
Doe op dat moment een wandeling, bel een goede vriendin of ga sporten. Zet dan het gesprek op een later moment voort.
6. Maak je grenzen glashelder
Zoals je weet wil de narcist zelden veranderen. Eigenlijk is er maar één manier om hem te dwingen te veranderen.
Dat is door hem duidelijk te maken dat je hem verlaat wanneer hij niet verandert.
Ik heb het hier niet over dreigen weg te gaan. Dat is manipulatie, en bovendien iets waar hij dwars doorheen prikt. Ik heb het over duidelijke grenzen stellen en die te bewaken als soldaat. Dit betekent ook dat je bereid bent daadwerkelijk de relatie te verbreken wanneer je grenzen worden overschreden.
Dit heeft 2 redenen. De eerste is dat wanneer je geen grenzen aangeeft bij een narcist, zijn gedrag alleen maar erger wordt. De tweede is dat een narcist vaak pas bereid is iets aan zijn gedrag te doen wanneer hij dreigt iets dierbaars – jou in dit geval – te verliezen.
7. Zoek hulp
Gelukkig zijn in je relatie met een narcist, zal vooral jouw verantwoordelijkheid zijn. Dit betekent echter niet dat je alles alleen moet doen.
Als er iemand is die je ongelooflijk goed begrijpt en kan helpen, is het wel een professionele therapeut.
“Maar… moet ik de narcist niet naar de psycholoog sturen dan?”
Als je hem zo ver krijgt, kan dat zeker werken. Met de nadruk op ‘kan’. Garanties heb je helaas nooit.
Narcisme in relaties – samenvatting
Narcisme zal nooit volledig verdwijnen, maar met de juiste aanpak en doorzettingsvermogen kun je een omgeving creëren waarin je jezelf kunt beschermen en zelfs een mate van harmonie kunt bereiken. Door inzicht te krijgen in de kenmerken en oorzaken van narcistisch gedrag, kun je beter begrijpen wat er speelt en hierop inspelen. Daarnaast is het erg belangrijk om je eigen schema’s en patronen te herkennen en te doorbreken, zodat je niet onbewust meewerkt aan het in stand houden van giftig gedrag.
Narcisme is een serieuze zaak. Dus als de man in jouw leven je alleen maar pijn bezorgt ondanks al je inspanningen, wil je ALTIJD weggaan. Weet daarom dat niemand het jou kwalijk zal nemen als je geen relatie met een narcist wilt. Kies voor jezelf, ga voor geluk en ontmoet een nieuwe man.
“Maar Mathijs, ik heb de mannen niet voor het uitkiezen… vind ik dan nog wel een man?”
Liefde, daten en mannen kunnen onbegrijpelijk zijn. Maar dat hoeft niet zo te zijn! Ik heb namelijk een gratis rapport geschreven waarin ik je vertel over het grootste geheim van het Mannenbrein. Ik heb namelijk duizenden mannen mogen coachen in hun zoektocht naar liefde. Ik weet precies wat ze denken, willen en naar verlangen.
En raad eens?
Al die kennis geef ik gratis weg in mijn e-book: de 3 schakels van zijn mannenbrein.
Lieve lezeres, doe hier je voordeel mee. Ik gun het je!
Download het gratis e-book hieronder.
› Ja, stuur me 'de 3 schakels in zijn mannenbrein' nu gratis!
Oh, en vergeet hieronder je gratis download niet ;)
Liefs,
Mathijs Dingjan
Schrijf een reactie