Je staande houden in een relatie met een narcist is misschien wel een van de lastigste, engste en pijnlijkste dingen die er zijn.
Ik beloof je dat het ook anders kan.
Een relatie met een narcist zónder constante vernedering.
Het is – in sommige gevallen – mogelijk.
Ik weet dat dit een grote claim is.
Laat me dus gelijk vertellen wat je in dit artikel kunt verwachten:
- 3 korte vragen om te ontdekken of jij een gelukkige relatie met een narcist kunt hebben
- Alles waar je je op moet voorbereiden wanneer je toch een relatie met een narcist aangaat
- Waar zijn gemene en kleinerende gedrag vandaan komt (hij zal je dat zelf NOOIT vertellen)
- 3 survival-technieken om je staande te houden in een storm van narcisme
- Het soms noodzakelijke middel om een narcist te veranderen
- En nog veel meer…
Heb je trouwens mijn gratis rapport al gezien waarin je 31 kant-en-klare berichtjes krijgt om definitief die foute of narcistische man voor je te winnen? Ontdek deze 31 berichtjes en 'de 3 schakels in het brein van narcistische mannen' hier: Download de 31 berichtjes en 3 schakels
Als datingcoach weet ik maar één ding al te goed:
relaties die gekenmerkt worden door narcisme gaan gewoonlijk neer als de Hindenburg, met alle drama en explosies.
Ik krijg soms verhalen te horen waarbij de rillingen me over de rug lopen.
Zo schreef een vrouw mij dit:
“Ik heb gevochten tegen hem, ik ben kritisch geweest. Het heeft twee jaar lang al mijn
energie gekost. Hij heeft mij geestelijk proberen af te breken en mij te isoleren van familie
en vrienden. Ik ben door hem heel veel kwijtgeraakt.”
Wauw…
Dit zijn de horror verhalen waar ik jou voor wil behoeden lieve lezeres…
Dus hoog tijd voor de belangrijkste tip:
Tip 1: De harde waarheid over narcisme in relaties
Laat me gelijk eerlijk en super duidelijk zijn over narcisten:
verreweg de meeste narcisten kunnen GEEN gezonde relaties aangaan.
Wanneer je dus iemand net ontmoet, is zijn narcisme negeren een slecht idee.
Een typisch kenmerk van narcisten bijvoorbeeld is gebrek aan empathie.
Een echte narcist kan zich niet goed inleven. In een relatie met deze persoon gaan zijn behoeftes dus ALTIJD voor.
Een relatie met zo iemand is nog frustrerender dan met je nieuwe sokken in een plas water gaan staan…
Of ben ik de enige die dit extreem vervelend vind?
Goed, natte of droge sokken, we gaan verder.
Nu vraag je je natuurlijk af:
“Oké, hoe kan ik narcisme herkennen waarbij een relatie wel mogelijk is?”
Goede vraag.
Daarvoor moet je het volgende begrijpen:
Narcisme komt in verschillende gradaties. Het is geen aan of uit knop van je plaatselijke nachtlampje. Het is eerder te vergelijken met een dimmer, die je steeds verder open kunt draaien.
Narcisme is een schaal waarop je hoog of laag scoort.
Zo zijn er narcisten die met de nodige moeite best ‘te temmen’ zijn. Aan de andere kant heb je narcisten die een spoor van gekwetste mensen in hun leven achterlaten.
Mijn advies?
Blijf bij deze laatste groep narcisten ver uit de buurt.
Maar hoe beslis je nou definitief of een narcist geschikt relatiemateriaal is?
Daarvoor heb ik 3 simpele vragen voor je.
Ze komen uit de relatie of frustratie test uit een ander artikel van Mannenbrein.
De 3 vragen om relatie-materiaal narcisme te herkennen
Dit zijn ze:
- Wil de narcist veranderen?
- Ben je bereid heel veel tijd en energie in je relatie te stoppen?
- Ben je bereid heel veel tijd en energie in je zelfontwikkeling te stoppen (behendig omgaan met een narcist die jou door en door kent, vereist namelijk een hoop zelfkennis en -discipline)?
Is het antwoord op een van de vragen “nee”?
Maak je dan zo snel mogelijk uit de voeten en installeer Tinder. De kans is groot dat je eerste match al meer relatiepotentieel heeft dan de betreffende narcist.
Maar wat nu als jij al in een relatie zit met een narcist?
Misschien kan je niet zomaar uit je relatie vluchten…
In dat geval heb je een pittige uitdaging voor je. Maar niet onmogelijk…
Tip 2: Er is storm op komst
Klik je riem goed vast.
Een normale relatie voelt als rustig dobberen in een bootje in je plaatselijke eendenvijver… in vergelijking tot een relatie met een narcist.
Dat is eerder een boottocht zoals in de film The perfect storm:
Om ongelukken te voorkomen is een goede voorbereiding dus essentieel.
Dit is wat je moet weten:
de narcist wil waarschijnlijk niet veranderen.
Ik benoem alle kenmerken van narcisme in de volgende tip.
Toch verklap ik er nu al eentje:
de meeste narcisten zijn trots op hun narcisme.
Alleen noemen zij het geen narcisme… maar ‘zelfverzekerd’ zijn.
Dit is onhandig.
Probeer maar eens iemand te overtuigen te stoppen met hetgeen waar hij trots op is. Nederland probeert dat bijvoorbeeld al jaren bij rapper Sjors, maar tevergeefs.
Ook kunnen narcisten slecht tegen kritiek. Zo heb ik een vriendin die vriendin is met een vrouw met narcisme.
Jup, ook vrouwen kunnen narcisme hebben.
Hun vriendschap is al meerdere malen flink op de proef gesteld. De narcistische jonge dame ziet simpelweg nooit in dat ze misschien zo nu en dan iets fout doet. Zelfs niet als 6 vriendinnen haar kalm en rustig proberen uit te leggen dat ze fout zat.
Het gaat er gewoon niet in…
Narcisten geven zelden toe dat ze een probleem hebben.
Hoe je dit tóch duidelijk maakt? Dat lees je in tip 5. Ook geef ik je een laatste redmiddel, een parachute als het ware, in tip 6.
Maar eerst meer voorbereidingen…
Jij zult het voortouw moeten nemen.
Knoop dit goed in je oren:
ook al is zijn kwetsende gedrag NIET jouw schuld, jij zult wel de verantwoordelijkheid moeten nemen.
Ja? Is de knoop gelegd?
Mooi.
Dan kunnen we verder.
Jij moet verantwoordelijkheid nemen, omdat de narcist dit in het begin niet wil. En bovendien ook heel slecht kan.
Dat betekent dat jij je echt als de volwassene in de relatie moet gaan gedragen. Iets waar veel mensen een hekel aan hebben helaas.
Daarmee bedoel ik niet dat je dat niet al doet, maar vooral dat hij zich waarschijnlijk als kind zal gedragen ;).
Wat je ook moet weten, is wat je kunt verwachten.
Heb realistische verwachtingen over narcistische relaties.
Omdat narcisten weinig empathie voelen zijn ze soms enorm kwetsend.
Soms kwetsen ze je bewust om hun eigen ego te beschermen. Dan weer kwetsen ze je zonder het zelf door te hebben.
Verwacht niet dat dit ooit compleet verdwijnt.
Narcisme is maar deels aan te pakken.
Wanneer je leert om duidelijk je grenzen aan te geven, kan het zijn kwetsende gedrag verminderen. Maar helemaal weg gaat het nooit.
Hetzelfde geldt voor sorry zeggen.
Bij de meeste narcisten groeit dit er nooit volledig in.
Vraag jezelf dus af of jij hiermee om kan gaan.
Tip: Soms hebben narcisten onbewust wel door dat ze fout zaten. In plaats van sorry zeggen, proberen ze dit goed te maken met grote romantische gebaren. Weet dus dat dit zijn manier is om excuses aan te bieden.
Valt er dan nog iets positiefs te zeggen over relaties met narcisten?
Jawel, het volgende.
je gaat schrikbarend veel over jezelf leren.
Je relatie met een narcist verbeteren is een lang traject. Een traject wat jij moet voorttrekken terwijl de narcist vooral eigenwijs terugtrekt.
Hoe ga je dat in hemelsnaam volhouden?
Zonder haaruitval?
Nou, met een enorme dosis zelfkennis.
Weet je namelijk hoe de narcist jouw schuldgevoel en onzekerheden telkens weet te triggeren?
Dan kun je er iets aan doen.
Het klinkt nu misschien nog als een onmogelijke opgave. Maar vertrouw me, in tip 4 en 5 leer je hoe je jezelf staande houdt als de narcist weer eens op volle toeren raast.
Met genoeg oefening veranderen ze je als een grote sterke rots in de branding.
Maar voordat we beginnen met de vlucht naar een gelukkige relatie met de narcist…
… nemen we eerst een diepe duik in zijn bizarre leefwereld.
Tip 3: Neem een diepe duik in de koude en onvergeeflijke leefwereld van de narcist
Leef je al lange tijd met een narcist?
Dan herken je ongetwijfeld de kenmerken.
Voor de lezers die dat niet hebben, benoem ik ze even kort.
De narcist:
- Voelt zichzelf superieur.
- Is verslaafd aan bewondering.
- Is heeft het gevoel boven regels te staan.
- Is emotioneel onbereikbaar.
- Is perfectionistisch.
- Kan niet tegen kritiek.
- Biedt zelden zijn excuses aan.
- Kwetst
- Manipuleert je emotioneel door je bijvoorbeeld een schuldgevoel aan te praten.
- Chanteert
- Voelt geen spijt.
- Is veeleisend.
- Is wantrouwend.
- Is niet empathisch: hij is er niet voor je wanneer je hem nodig hebt.
- Heeft een of meerdere verslavingen (en zal hier over liegen). Bijv. alcohol, drugs, gokken of porno.
- Ziet niet in dat hij een probleem heeft.
Benieuwd naar meer kenmerken?
Lees dan dit artikel:
De narcist is dus een kl*tzak. Dat moge duidelijk zijn.
Maar is hij dat écht?
Of schuilt er achter dat gemene masker van superioriteit misschien iets anders?
Een gekwetst kind misschien?
Wat de narcist je NOOIT zal vertellen.
Misschien wist je het al, maar narcistisch gedrag is vooral een coping-mechanisme om met onzekerheid om te gaan.
Laten we eens kijken waar die onzekerheid vandaan komt.
Bij narcisten is dat vroeg in hun jeugd.
Bij de meeste narcisten was die namelijk net even anders dan gewoon.
De meeste mensen groeien gelukkig op met zoiets als onvoorwaardelijke liefde.
Dat betekent dat je op je kop kreeg wanneer je iets fout deed. Dus stel dat je wat koekjes uit de trommel te grazen nam, dan kreeg je even de wind van voren van je ouders. Maar kort daarna ook een knuffel.
Je ouders hielden van je, ondanks dat je ze soms boos maakte.
Hoe zat dat bij de narcist?
Nou, die groeit vaak op met iets wat ik ‘voorwaardelijke liefde’ noem.
Daarmee bedoel ik een kind wat het gevoel heeft liefde of emotionele steun te moeten verdienen.
Hoe?
Door constant te presteren.
Door de beste cijfers op school te halen, het hardste te rennen op de sportclub of het beste viool te spelen in de buurt.
Wat gebeurt er met de narcist die opgroeit in zo’n omgeving?
Het gaat bewondering zoeken als substituut voor emotionele steun.
Hij had immers nooit het gevoel er te mogen zijn, behalve wanneer het ergens goed in was.
Dit verklaart zijn onverzadigbare honger naar bewondering.
Ook verklaart dit waarom de narcist niet tegen kritiek kan. Kritiek krijgen voelt voor de narcist als een signaal dat hij waardeloos is en niemand hem mag.
Hetzelfde geldt voor de narcist die geen sorry kan zeggen. Dat impliceert immers dat je fout zat, wat voor de narcist impliceert dat hij de grootste loser ooit is.
Ik hoop dat je nu redelijk begrijpt waar het gedrag van de narcist vandaan komt.
Huh, maar narcisme is toch erfelijk?
Ja dat klopt, althans deels.
De aanleg voor narcisme is erfelijk. Alleen in combinatie met een verkeerde omgeving komt deze aanleg tot uiting.
Een goed rolmodel in de vorm van liefdevolle ouders of een goede leraar kan een hoop ellende voorkomen.
Goede ouders… tja.
Kon je die maar kopen in de supermarkt…
Goed.
Dan ga ik het nu hebben over schematherapie.
Wanneer je namelijk de basics daarvan kent, kun je precies vertellen welke type narcisten er zijn en welke kenmerken ze hebben.
Later in dit artikel gaan we het zelfs hebben over jouw schema’s. Zodat je beter begrijpt waarom het soms lijkt alsof narcisten jouw onzekerheden van ver weten te spotten…
Hoe psychologische schema’s het kille wereldbeeld van de narcist bepalen.
Er zijn veel manieren om alle mensen in enkele categorieën te plaatsen.
Zo heb ik een vriend die alle mensen in honden- en kattenmensen verdeelt.
Hij is zelf duidelijk een hondenmens. Dus hondenmensen vertrouwt hij simpelweg eerder.
Apart, ik weet het ;).
Maar je kan mensen ook verdelen in welke psychologische schema’s ze hebben.
Wat is zo’n schema dan precies?
Heel simpel:
Schema’s zijn bepaalde overtuigingen over het leven die jouw gedachten en gedrag bepalen.
Een voorbeeld legt dit het beste uit.
Er is een schema waar ik je al eerder over verteld heb…
het schema van de voorwaardelijke liefde.
Mensen met dit schema hebben – vaak door hun jeugd – de overtuiging dat liefde verdiend moet worden.
Reken maar dat zo’n overtuiging doordringt tot elk detail van je gedrag.
Je weet ook al hoe dit schema zich uit. Namelijk in:
- Slecht tegen kritiek kunnen.
- Een grote behoefte hebben aan erkenning
- Moeite hebben met het aanbieden van excuses.
Maar dat is slechts één schema.
In totaal hebben psychologen 18 schema’s erkend.
“Geweldig, vertel me ze alsjeblieft allemaal uitgebreid Mathijs!”
Oké, oké… ik weet dat je dat niet meent ;).
Ik ga dit artikel dan ook niet onnodig lang maken. Gelukkig is er al een lang artikel met alle schema’s en voorbeelden.
Wel behandel ik 6 schema’s die veel voorkomen bij narcisten.
Want naast het schema van voorwaardelijke liefde heb je ook…
1. Emotionele verwaarlozing
Mensen met dit schema kregen vroeger niet de emotionele steun die ze nodig hadden.
Hoe gaan de meeste kinderen daar mee om?
Ze gaan hun behoefte aan intimiteit of emotionele steun onderdrukken.
Op die manier kan het ook niet gekwetst worden.
Deze mensen zien hun emotionele behoeftes als zwakte.
Dat verklaart waarom jij zelden de emotionele kant van de narcist te zien krijgt.
2. Wantrouwen
Sommige mensen lopen rond met de overtuiging dat de meeste mensen slechte bedoelingen hebben.
Deze mensen gaan er dus vanuit dat anderen niet te vertrouwen zijn.
Omdat ze er vanuit gaan dat iedereen stiekeme bedoelingen heeft, vinden ze vriendelijk gedrag juist verdacht.
3. Incapabel zijn / schaamte
Sommige mensen lopen rond met de overtuiging dat ze diep vanbinnen onbekwaam zijn.
Dit kan meerdere oorzaken hebben.
Het kan komen door kritische ouders. Wanneer je van kinds af aan constant hoort dat je niks kunt, ga je dat op den duur geloven.
Maar het kan ook komen door ouders die juist alles voor je doen. Zo leer je als kind niet zelf met problemen of tegenslagen omgaan.
Het gevolg is dat je denkt dat je incapabel bent.
Vaak schamen mensen met dit schema zich hiervoor. Daarom doen ze er alles aan om dat te verbergen.
De narcist doet dat door luid te overschreeuwen dat hij de beste is.
4. Het koningsschema
Oké, deze naam heb ik zelf bedacht. Psychologen spreken simpelweg over het schema van entitlement/grandiosity.
Deze mensen geloven dat ze meer rechten hebben dan anderen.
Vaak kregen ze als kind alles wat hun hartje begeerde.
Daarom verwachten ze later ook dat iedereen hen op hun wenken bedient. Ook als dat betekent dat anderen hun eigen behoeftes daarvoor opzij moeten zetten.
Een goed voorbeeld hiervan is ‘onze grote vriend’ Billy, waar laatst een documentaire over is uitgekomen. Wat Billy precies gedaan heeft?
Ehm… zijn narcistisme kreeg de overhand waardoor hij zichzelf gigantische overschatte en de geschiedenis in gaat als grootste pathologische leugenaar uit de geschiedenis.
Kijk zelf maar:
5. Het ik-wil-nu-m’n-ijsje schema
Mensen met dit schema hebben weinig discipline. Ze zijn namelijk gewend al hun behoeftes direct vervuld te krijgen.
Zoals sommige narcisten constant op zoek zijn naar de dopamine-shot die ze krijgen van bewondering, zijn mensen met dit schema constant op zoek naar de dopamine-shot van simpelweg alles.
Denk aan:
- Eten
- Alcohol
- Shoppen
Tot slot herken je veel narcisten nog aan het volgende schema.
6. Aandacht zoeken
Sommige mensen zijn constant op zoek naar bewondering.
Dit hebben ze nodig om zichzelf goed te voelen.
Mocht je met een narcist leven, dan ken je dit schema maar al te goed.
Zo heb ik een vriend die kunstenaar is. Zodra deze vriend een paar biertjes op heeft, kan hij (ik overdrijf niet) makkelijk een uur lang verkondigen hoe geweldig hij wel niet is.
Hij vindt het geen enkel probleem om continu over zijn eigen kunst te praten, terwijl zijn vrienden die verhalen al 328493 keer gehoord hebben.
Hoe bedoel je narcistisch? ;).
Wat je moet weten van schema’s.
Schema’s zijn er om ons leven makkelijker te maken.
Je moet ze eigenlijk zien als een map voor je hersenen hoe ze zich moeten gedragen in bepaalde situaties.
Deze ‘map’ wordt vooral gebruikt door de automatische piloot in je hersenen.
Laat me weer een voorbeeld geven:
Stel, je had met een narcist afgesproken. Hij komt alleen weer eens veel te laat. In plaats van zijn excuses te geven, klaagt hij dat iedereen op zijn werk dom is.
“En daar moest IK verdomme door overwerken.”
Stel dat jij nu aangeeft dit toch vervelend te vinden. Ook omdat hij best had kunnen laten weten dat hij later zou zijn.
In plaats van dat de narcist toegeeft dat je best een punt hebt, wordt zijn schaamteschema getriggerd.
Dit schema zorgt ervoor dat hij jouw opmerking direct als een bedreiging registreert. Een bedreiging namelijk dat het zijn schuld is dat hij te laat is, en dus een soort van incapabel is.
Zijn schema triggert ook automatisch bepaald gedrag zodat het geen schaamte hoeft te voelen.
Wat doet de narcist vervolgens?
Hij zegt dat jij altijd zo zeurt en verwend bent. Dat je maar eens dankbaar moest zijn dat hij zo hard werkt zodat jullie in een mooi huis wonen en noem maar op.
Het is een klassiek voorbeeld van een psychologisch schema in actie.
Waarom ik dit benadruk?
Omdat ik regelmatig vragen van vrouwen krijg waarom ze altijd op narcisten (of andere foute mannen) vallen.
Of, zoals een klant van me het verwoordde:
Soms heb ik het gevoel dat er op m’n voorhoofd een tekst staat met “klootzakken welkom in mijn leven”
Het antwoord zit hem in de schema’s die jij hebt.
Iedereen heeft namelijk zijn eigen schema’s. Slachtoffers van narcisten hebben alleen vaak schema’s ontwikkeld die manipulerend en kwetsend gedrag uitlokken.
(Dat is trouwens NIET jouw schuld mocht dat het geval zijn, het is een gevolg van je omgeving en deels genetisch.)
De schema’s aanpassen van een narcist is bijna onmogelijk (later kom ik hier nog op terug).
Jouw schema’s aanpakken die ervoor zorgen dat de narcist je kan onderdrukken daarentegen…
daar valt wat aan te doen…
Tip 3: Leer hoe de narcist jouw gevoel bespeelt alsof het een marionet is
Er zijn enkele schema’s die ik vaak terug zie komen bij vrouwen in een relatie met een narcist.
Mocht je er nu eentje herkennen, wees dan alsjeblieft niet te hard voor jezelf!
Er zijn manieren om dit te veranderen!
Je kunt hier bijvoorbeeld aan werken bij professionele hulpverleners.
Dit zijn de schema’s:
1. Zelfopoffering
Veel vrouwen in relaties met een narcist hebben moeite met het aangeven van hun behoeftes.
Vaak omdat ze zich schamen of het gevoel hebben dat ze het niet verdiend hebben om iets te vragen.
Hierdoor geven ze vaak toe aan de eisen van de narcist, terwijl ze zichzelf opzij zetten.
2. Onderwerping
Wat ik helaas ook vaak voorbij zie komen:
vrouwen die het moeilijk vinden om voor zichzelf op te komen.
Schaam je hier alsjeblieft niet voor. Bijna iedereen vindt het moeilijk altijd assertief te zijn. Al helemaal bij een narcist die behoorlijk intimiderend kan overkomen.
3. Angst verlaten te worden
Soms hebben veel partners van narcisten een relatief grote angst verlaten te worden.
Hierdoor geven ze eerder toe aan de narcist.
Wil je hier meer over weten?
Lees dan dit artikel door:
Verlatingsangst bij volwassenen? Ontdek deze 15 symptomen én tips
4. Emotionele onderdrukking
Veel partners van narcisten zijn stoïcijns wanneer het om hun emoties gaat. Wanneer de narcist dan duidelijk overweldigd is door woede, blijven zij daarentegen kalm.
Bang om hun eigen emoties duidelijk kenbaar te maken.
5. Emotionele verwaarlozing
Soms merk ik dat partners van narcisten zelf ook weinig emotionele steun kregen van hun ouders.
Ze zijn daardoor gewend geraakt aan een leven zonder intimiteit.
Een relatie met een narcist is voor hen dan emotioneel koud, maar wel vertrouwd.
6. Perfectionisme
Ook partners van narcisten hebben vaak het schema dat ze perfect moeten zijn.
Hierdoor proberen ze constant de beste partner, huisvrouw en moeder tegelijk te zijn.
Het gevolg is dat dit veel energie kost en vaak ten koste gaat van jezelf.
Dit waren de meeste voorkomende schema’s van partners van narcisten.
Oké, maar hoe kan ik zijn narcisme hiermee aanpakken?
Om je beter staande te houden wanneer een narcist weer eens zijn geduld verliest, wil je je schema’s veranderen.
Stel, een narcist beledigt je. De kans is groot dat onbewust je schema van schaamte getriggerd wordt, waardoor je – voor je het doorhebt – jezelf onderdanig opstelt en zijn belediging slikt.
Om schema’s zoals deze te veranderen, moet je ze eerst herkennen.
Hoe?
Als eerste, sta eens goed stil bij je jeugd. Daar ontwikkelen de meeste schema’s zich.
- Vraag je eens af hoe je ouders met je omgingen?
- Welke overtuigingen kreeg je van ze mee?
- Welke lessen heb jij geleerd toen je klein was?
Een andere manier om je schema’s te ontdekken:
Vraag vrienden of familie om hun mening.
Zij kunnen vaak objectiever oordelen. Grote kans dat ze behoorlijk accuraat jouw schema’s kunnen aanwijzen.
Weet je eenmaal welke schema’s jouw gedrag grotendeels beïnvloeden?
Dan wordt het tijd voor de volgende stap.
Je schema’s de baas zijn.
Schema’s kunnen zo problematisch zijn omdat ze je hersenen kapen.
Ze blokkeren het rationele gedeelte van je brein en activeren de automatische piloot.
De automatische piloot reageert helaas vaak te emotioneel en maakt zaken zelden beter.
Hoe voorkom je dit?
Met de volgende oplossingen:
- Mindfulness: Mindfulness helpt je signalen van je lichaam eerder te herkennen. Hierdoor heb je eerder door wanneer een bepaald schema op het punt staat jouw gedrag over te nemen. Hierdoor kun je op tijd rustig ademhalen en zelf de controle houden over je emoties.
- Cognitieve gedragstherapie (CGT): CGT helpt je nieuwe overtuigingen te ontwikkelen die je gedrag beïnvloeden. Door effectievere overtuigen te ontwikkelen kun je bijvoorbeeld leren assertiever, kalmer of minder oordelend te worden. Ik raad je sterk aan de basics van CGT hier te lezen.
Sporten helpt overigens ook.
Voor een uitgebreidere intro in schematherapie raad ik dit artikel aan.
Ga hier alsjeblieft mee aan de slag.
Iemand die controle heeft over zijn psychologische schema’s, heeft ook controle over zijn gedrag, en daarmee over de kwaliteit van zijn leven en relatie met een narcist.
Dan nu enkele praktische tips die je vandaag nog kunt toepassen.
Tip 5: De 3 survival-technieken om stand te houden in een orkaan van narcisme
Er is één ding waar je niet bang voor hoeft te zijn in een relatie met een narcist.
Namelijk gebrek aan mogelijkheden om te oefenen assertief te zijn.
De eerste tip hiervoor is:
Gebruik empathische assertiviteit
Om conflicten op te lossen is empathie noodzakelijk.
Herinner je je het voorbeeld nog van de narcistische man die te laat kwam en geen sorry kon zeggen?
Het is eigenlijk een echt gebeurd voorbeeld. Uit het boek ‘Disarming the narcissist’ van Wendy Behary.
Het hele verhaal ging zo:
Steven kwam 20 minuten te laat. Zonder begroeting of excuus zei hij het volgende:
“Dit ga ik dus nooit meer doen Sharon. Ik moest m’n vrienden verlaten op de golfclub waar ik ook m’n telefoon liet liggen, heb verschrikkelijk lang in de file gestaan en als dank krijg ik een zuur gezicht van je.”
Op dat moment onderdrukte Sharon haar verlangen naar een vlakke hand in Stevens gezicht en de eerstvolgende trein terug.
In plaats daarvan haalde ze rustig adem en probeerde een nieuwe strategie uit.
“Ik weet dat je niet graag je kennissen bij de golfclub verlaat of mij teleurstelt. Ik was inderdaad geïrriteerd en ook een beetje bezorgd. Ik snap dat je geïrriteerd was dat je mij niet kan bellen. Of dat je het niet leuk vind wanneer ik boos op je ben. Maar ik vind het moeilijk compassie voor je te voelen wanneer je zo kritisch en vijandig tegen me bent. Je zou het een hoop makkelijk maken als je wat voorzichtiger was in het projecteren van je gevoelen op mij. Nu je de tijd hebt gehad te kalmeren, zou ik een excuses waarderen.”
Oké, ik weet wat je nu denkt:
“Werkte dat echt? Ik geloof er niks van!”
En de waarheid is:
je hebt gelijk… op de korte termijn.
Lees daarom de volgende tip:
Heb doorzettingsvermogen
Wanneer je op een empathische manier aangeeft dat je niet gediend bent van de narcist zijn gedrag, verwacht dan niet dat hij gelijk luistert.
Luisteren zit nou eenmaal niet in definitie van narcisme.
Steven reageerde bijvoorbeeld als volgt:
“Hou alsjeblieft op met dat onzininnige gezever. Ik ben boos omdat ik dit verwachtte en wist dat je ook zou zaniken als ik je niet zou ophalen. Doe nu niet alsof het mijn fout is. Ik heb al genoeg gedoe vandaag.”
Weer kwam de gedachte van een pets in Stevens gezicht op bij Sharon. Maar ze wist dat ze beter kalm kon blijven en doorzettingsvermogen moest hebben. Daarom zei ze:
“Kijk Steven, ik waardeer dat je me wilde helpen vandaag. Ik beoordeel je niet voor alles wat buiten jouw macht was en je weerhield om op tijd te zijn hier. Het is niet jouw schuld dat je boos bent. Het is echter wel jouw verantwoordelijkheid een manier te vinden om die gevoelens te uiten naar mij zonder me te kwetsen. Iets anders is onacceptabel. Dit gedrag doet mij en ons huwelijk pijn”
Steven zijn reactie?
Hij werd weer stil, knikte en mompelde “oké”.
Voor Sharon was het een overwinning.
Bonustip: Spreek bij de narcist vaker in de wij-vorm. Narcisten kunnen namelijk slecht tegen kritiek. Spreek daarom met termen zoals “We moeten samen aan ons huwelijk werken” of “Onze communicatie kan beter”. Hiervoor voelt de narcist zich minder snel persoonlijk aangevallen. Zo is hij eerder geneigd zijn gedrag aan te passen.
Nog steeds zal dit niet altijd werken.
In sommige gevallen is een time-out nodig.
Maak gebruik van Time-outs.
Lopen de emoties te hoog op?
Maak dan gebruik van een time-out.
Soms is verder discussiëren gewoon niet zinvol.
Doe op dat moment een wandeling, bel een goede vriendin of ga sporten.
Zet dan het gesprek op een later moment voort.
Dun nu tijd voor de volgende tip:
Tip 6: De enige manier om een narcist te laten willen veranderen
Zoals je weet wil de narcist zelden veranderen.
Eigenlijk is er maar één manier om hem te dwingen te veranderen.
Dat is door hem duidelijk te maken dat je hem verlaat wanneer hij niet verandert.
Ik heb het hier niet over dreigen weg te gaan. Dat is manipulatie, en bovendien iets waar hij dwars doorheen prikt.
Ik heb het over duidelijke grenzen stellen en die te bewaken als een Noord-Koreaanse grenssoldaat.
Dit betekent ook dat je bereid bent daadwerkelijk de relatie te verbreken wanneer je grenzen worden overschreden.
Dit heeft 2 redenen.
De eerste is dat wanneer je geen grenzen aangeeft bij een narcist, zijn gedrag alleen maar erger wordt.
De tweede is dat een narcist vaak pas bereid is iets aan zijn gedrag te doen wanneer hij dreigt iets dierbaars – jou in dit geval – te verliezen.
Tot slot wil ik nog één laatste tip meegeven.
Tip 7: Zoek hulp
Gelukkig zijn in je relatie met een narcist, zal vooral jouw verantwoordelijkheid zijn.
Hopelijk begrijp je dat nu na het lezen van de vorige tips.
Dit betekent echter niet dat je alles alleen moet doen.
Als er iemand is die je ongelooflijk goed begrijpt en kan helpen, is het wel een professionele therapeut.
Deze mensen hebben het gedrag van narcisten jarenlang bestudeerd. Ze zijn ervaren in het aanpakken en behandelen van narcisme. Ze hebben misschien al tientallen jaren ervaring in het begeleiden van stellen zoals jou en je man of vriend.
Sharon bijvoorbeeld had nooit verwacht ooit een gevoel van gelijkwaardigheid in haar relatie met Steven te ervaren.
Door de hulp van haar therapeut echter leerde ze voor zichzelf opkomen.
Een goede therapeut kan dit ook voor jou mogelijk maken.
“Maar… moet ik de narcist niet naar de psycholoog sturen dan?”
Als je hem zo ver krijgt, kan dat zeker werken.
Met de nadruk op kan.
Ze ken ik een man die veel last had van zijn narcisme, met name op werk en in zijn relatie.
Hij had last van woede uitbarstingen zodra hij kritiek kreeg. Wat zijn baas en vriendin ‘niet zo leuk’ vonden.
Gek hè 😉
Hij had echter genoeg zelfreflectie om in te zien dat hij hier iets mee moest. Dus wat deed hij? Hulp zoeken.
Alleen… toen hij aanklopte bij de eerste psycholoog, kreeg hij een verkeerde behandeling. Deze psycholoog probeer hem te laten inzien ‘dat hij misschien toch niet zo goed was als hij dacht’.
Hielp dat?
Voor geen centimeter.
Waarom?
Omdat ze de verkeerde oorzaak probeerde aan te pakken…
De beste man was namelijk een kwetsbaar narcist en géén grandioze narcist.
“Ehm, wat betekent dat Mathijs?”
Nou, een kwetsbare narcist wordt boos omdat hij onzeker is en zich schaamt voor de kritiek.
Het opgeblazen zelfbeeld komt voort uit angst om een loser te zijn
De grandioze narcist is ronduit arrogant. Deze narcist heeft een anti-sociaal laagje… Dit kan tot hele enge neigingen leiden, zoals te zien is bij Willem Holleeder. Zo’n persoon heeft het gevoel superieur te zijn over iedereen, en vaak werkt geen enkele therapie.
Gelukkig ging onze narcist een aantal jaar later (op verzoek van zijn baas) verder met een andere psycholoog.
Deze psycholoog was scherper.
Hij liet de narcist inzien, dat zijn woede uitvallen voortkwamen uit zijn eigen onzekerheid.
En dankzij cognitieve gedragstherapie lukte het de narcist op een andere manier met die onzekere gevoelens om te gaan.
Hij wist zijn reacties beter te sturen.
Welke les valt hier uit te leren?
Nou, het is mogelijk dat een narcist geholpen wordt. Maar garantie heb je nooit…
Een liefdevol leven? Dit gaat je helpen.
Lieve lezeres,
narcisme is een serieuze zaak.
Als de man in jouw leven je alleen maar pijn bezorgt, wil je ALTIJD weggaan.
Weet daarom dat niemand het jou kwalijk zal nemen als je geen relatie met een narcist wilt.
Kies voor jezelf, ga voor geluk en ontmoet een nieuwe man.
“Maar Mathijs, ik heb de mannen niet voor het uitkiezen… vind ik dan nog wel een man?”
Liefde, daten en mannen kunnen onbegrijpelijk zijn.
Maar dat hoeft niet zo te zijn…
Ik heb namelijk een gratis rapport geschreven waarin ik je vertel over het grootste geheim van het Mannenbrein.
Ik heb namelijk duizenden mannen mogen coachen in hun zoektocht naar liefde. Ik weet precies wat ze denken, willen en naar verlangen.
En raad eens?
Al die kennis geef ik gratis weg in mijn rapport: de 3 schakels van zijn mannenbrein.
Lieve lezeres, doe hier je voordeel mee. Ik gun het je!
Download het gratis rapport hier onder.
› Ja, stuur me 'de 3 schakels in zijn mannenbrein' nu gratis!
Oh, en vergeet hieronder je gratis download niet ;)
Liefs,
Mathijs Dingjan
Schrijf een reactie