Door Mathijs Dingjan op 28-08-2025
Ben jij altijd bezig met wat de ander voelt, denkt of nodig heeft… terwijl je jezelf vergeet? Voel je je leeg, uitgeput of verdrietig zodra je even niet in contact bent met je partner?
Dan is de kans groot dat je vastzit in een codependentie-patroon.
In plaats van jezelf op de eerste plek te zetten, leef je vanuit de behoeften van iemand anders. En dat maakt relaties verwarrend, pijnlijk en emotioneel uitputtend.
Inhoud van dit artikel:- Wat is codependentie?
- 1. Denk je dat je codependent bent? Doe dan deze test
- 2. Begrijp hoe jouw brein je beschermde (en hoe je dat nu loslaat)
- 3. Doorzie waarom jij sneller hecht dan goed voor je is
- 4. Doorbreek het patroon van schaamte voor je gevoelens
- 5. Stop met jezelf te labelen als ‘iemand met een stoornis’
- 6. Doorbreek je codepentente gedrag stap voor stap
- 7. Herken het gevaar van een narcist in jouw leven
- Wat is codependentie? – Samenvatting
Heb je trouwens mijn gratis rapport al gezien waarin je De 3 schakels om bindingsangst en verlatingsangst op te lossen geef? Daarmee ontdek je exact hoe je in 3 stappen bindingsangst en verlatingsangst oplost zodat je eindelijk vooruit kunt. Download de 3 schakels nu
Na het lezen van dit artikel begrijp je waar jouw codependente gedrag vandaan komt, en vooral: hoe je het stap voor stap kunt loslaten.
Wat is codependentie?
Codependentie is een ongezond relatiepatroon waarin je jezelf structureel wegcijfert voor de ander. Je bent emotioneel afhankelijk, voelt je verantwoordelijk voor het geluk van je partner en verliest daarbij het contact met je eigen behoeften. Vaak ontstaat dit gedrag uit jeugdtrauma of vroegere relaties, maar het is te doorbreken met de juiste inzichten en stappen.
1. Denk je dat je codependent bent? Doe dan deze test
Je voelt je verantwoordelijk voor je partner, maar waar ben jij zelf gebleven?
Codependentie betekent dat je jezelf verliest in de ander, en het contact met je eigen gevoelens en grenzen kwijtraakt.
Vaak lijkt het alsof je gewoon “zorgzaam” bent. Maar als jij structureel je eigen behoeften opzij zet, omdat je partner ze niet accepteert, niet ziet of afwijst, dan kan er meer aan de hand zijn. Herken jij jezelf hierin?
- Jij voelt je verantwoordelijk voor het geluk of de problemen van je partner
- De relatie voelt ongelijkwaardig, maar je zegt er niets van
- Jij deelt niet alles met hem, want je wilt geen ruzie of afwijzing
- Je cijfer jezelf weg en merkt dat je emotioneel uitgeput raakt
- Je hebt stiekem het gevoel dat je nooit “genoeg” bent, wat je ook doet
- Je voelt wrok opkomen, maar je slikt het in
- Je voelt je vaak leeg, alleen of verdwaald in de relatie
Dan is het tijd om te onderzoeken of je in een codependente dynamiek zit. Dat betekent niet dat er iets mis is met jou. Dit patroon ontstaat meestal in je jeugd door een gebrek aan emotionele veiligheid of door eerdere foute relaties. Goed nieuws: je kunt codependentie doorbreken. Niet door jezelf te veroordelen, maar door het patroon te herkennen en stap voor stap terug te keren naar jezelf.
In de volgende tip lees je waarom het doorbreken van dit patroon niet betekent dat je relaties moet vermijden. Integendeel! Een gezonde relatie kan juist helend zijn.
2. Begrijp hoe jouw brein je beschermde (en hoe je dat nu loslaat)
Misschien schaam je je voor hoe je in relaties bent. Maar wist je dat die patronen ooit je redding waren?
Codependentie ontstaat niet omdat jij “te gevoelig” bent, maar omdat je brein zich heeft aangepast aan onveilige relaties waarin jij jezelf niet kon zijn.
Als kind had je geen keuze. Je was afhankelijk van je ouders, ook als ze jou emotioneel niet konden geven wat je nodig had. Misschien werd je niet gehoord of kreeg je te maken met afwijzing als je emoties uitte. Je leerde onbewust: “Als ik stil ben en me aanpas, blijft de band veilig.”
En dat werkte. Je kon overleven in een situatie waarin je eigenlijk niet vrij was om jezelf te zijn. Best bewonderenswaardig eigenlijk, hoe je brein toen al oplossingen zocht om je relatie met je ouders te beschermen. Het voelde veiliger om je gevoelens weg te stoppen dan om ze te tonen. Alleen: nu ben je volwassen. Je wilt echte, emotioneel verbonden relaties. Maar je oude overlevingsmechanisme werkt je daarin tegen.
Gelukkig is je brein flexibel. Je kunt jezelf stap voor stap nieuwe patronen aanleren. Patronen die wel passen bij liefdevolle, gelijkwaardige relaties. En dat begint met jezelf niet meer veroordelen, maar juist met begrip en mildheid kijken naar waar het allemaal vandaan komt.
Benieuwd hoe je daar praktisch mee aan de slag kunt? In de volgende tip ontdek je hoe een liefdevolle relatie je juist helpt om die patronen te doorbreken.
3. Doorzie waarom jij sneller hecht dan goed voor je is
Wat je aantrekt, is vaak wat je gewend bent.
Als jouw gevoelens vroeger niet welkom waren, voelt ongezonde liefde als normaal.
Vrouwen met codependentie herkennen het vaak niet wanneer een man ongezond gedrag vertoont. Ze hebben geleerd om hun eigen emoties, wensen en grenzen te negeren. Daardoor voelt het zelfs vertrouwd om genegeerd of gekleineerd te worden. In plaats van afkeer te voelen, willen ze harder hun best doen. Zich nog beter aanpassen. Nog liever zijn. En dat maakt hen kwetsbaar voor manipulatie, afstandelijkheid of zelfs misbruik.
Ook in gezonde relaties kan het fout gaan. Een partner die wel openstaat voor gevoelens, kan alsnog op afstand komen te staan als jij jezelf structureel wegcijfert. De oorzaak? Schaamte. Veel codependents schamen zich voor hun emoties en durven zich niet uit te spreken, zelfs als daar ruimte voor is.
Wil je dit patroon doorbreken? Begin dan bij de bron. Herken wat je vroeger hebt gemist, zodat je nu kunt kiezen voor iets gezonds.
4. Doorbreek het patroon van schaamte voor je gevoelens
Schaamte saboteert je zelfexpressie.
Veel codependents hebben ooit geleerd dat hun emoties ‘te veel’ waren, en houden zich sindsdien stil.
Dat kan ontstaan in de kindertijd, als je ouders je gevoelens afwezen of bagatelliseerden. Bijvoorbeeld door uitspraken als: “Niet zo aanstellen” of “Kop op, gewoon doorgaan.”
Als kind kun je dan twee dingen doen: of je uit je emoties, en wordt afgewezen. Of je drukt ze weg, om verbinding met je ouders te behouden. De meeste kinderen kiezen (onbewust) voor dat tweede. Gevolg? Je leert je emoties te onderdrukken. En dat patroon neem je als volwassene mee in je relaties. Zodra iemand je afwijst of niet goed behandelt, denk je niet: “Dit klopt niet.” Nee, je denkt: “Ik moet me inhouden. Ik moet me aanpassen.”
En zelfs als je een fijne, veilige partner hebt, kan die schaamte je nog steeds blokkeren. Je deelt je binnenwereld niet uit angst om afgewezen te worden. Wil je hieruit breken? Dan is de eerste stap bewust worden van die schaamte. Alleen al erkennen dat het er is, geeft ruimte. Weet: je gevoelens zijn wel welkom. En hoe meer jij jezelf leert steunen (ook in moeilijke emoties) hoe veiliger je je zult voelen bij een partner die echt voor je gaat.
5. Stop met jezelf te labelen als ‘iemand met een stoornis’
Laat je niet wijsmaken dat jij stuk bent.
Codependentie is geen levenslange stoornis, maar aangeleerd gedrag waar je van kunt herstellen.
Veel vrouwen herkennen zichzelf in het label “codependent”. Dat kan opluchten, maar ook een valkuil zijn. Want zodra je je identificeert met het label, ga je ernaar leven. Terwijl het maar één kant van het verhaal vertelt: de afhankelijke kant. Jij hebt ook onafhankelijke kanten. Je hebt verlangen naar echte verbinding. En zelfs als je uit een moeilijke jeugd komt, heb je waarschijnlijk ook positieve ervaringen met nabijheid.
Codependentie is geen identiteit. Het is een patroon dat ontstaat als reactie op een onveilige omgeving. Maar zodra die omgeving verandert (en jij ermee aan de slag gaat) kun je die patronen loslaten. Psychologen en psychiaters erkennen dit ook. Ze beschouwen codependentie niet als een psychische stoornis, zoals borderline of depressie. Eerder als een gevolg van hechtingsproblemen. Dat maakt het juist goed behandelbaar.
Wil je hier dieper op ingaan? Lees dan zeker ook:
6. Doorbreek je codepentente gedrag stap voor stap
Je verandert niet in één keer natuurlijk, maar je kunt wel beginnen.
Codependentie doorbreken vraagt dat je oude patronen herkent en leert omgaan met alle delen van jezelf, ook de kwetsbare.
Als je jarenlang hebt geleerd om je gevoelens te verstoppen, voelt het raar om die plots te gaan erkennen. Toch is dat de sleutel. Je moet opnieuw leren voelen zonder jezelf te veroordelen. Psychologen weten inmiddels vrij goed wat helpt. Ook in mijn coaching gebruik ik oefeningen die vrouwen helpen om uit hun codependente patronen te stappen. Denk aan:
- Emoties herkennen die je vroeger moest onderdrukken
- Zelfliefde opbouwen en jezelf kalmeren in moeilijke momenten
- Schaamte onderzoeken zonder oordeel
- Grenzen voelen en aangeven
- Leren reageren op mensen die jou slecht behandelen
- Onderzoeken wat jij zelf nodig hebt in relaties
Al die stukken zijn onderdeel van het grotere geheel. En hoe vollediger je hiermee aan de slag gaat, hoe sterker je in je schoenen komt te staan. Ik heb hier een apart artikel over geschreven:
Maar wat als je een relatie hebt met iemand die er belang bij heeft dat je afhankelijk van hem blijft?
7. Herken het gevaar van een narcist in jouw leven
Sommige mannen ruiken jouw kwetsbaarheid als een roofdier een prooi.
Codependents vallen sneller ten prooi aan narcisten, omdat ze geleerd hebben zichzelf weg te cijferen in relaties.
En precies dat maakt hen aantrekkelijk voor mannen die vooral met zichzelf bezig zijn. Narcisten zoeken geen gelijkwaardige relatie, maar een podium waarop zij kunnen schitteren. Jouw zorgzaamheid, empathie en neiging om altijd te pleasen? Die gebruiken ze tegen je. Daarom is het zo belangrijk om het verschil te leren zien tussen:
- Een man die écht verbinding zoekt
- En een man die jou gebruikt om zich belangrijk te voelen
Als je in contact komt met een gezonde man, eentje die veiligheid biedt en emotioneel beschikbaar is, zul je merken dat je codependente neigingen langzaam afnemen. Je hoeft je niet meer aan te passen of klein te maken, omdat je voelt dat hij jou ziet zoals je bent.
Dat is de magie van een goede relatie: je groeit er vanzelf in.
Wat is codependentie? – Samenvatting
In dit artikel heb je geleerd dat codependentie geen levenslang label is, maar een patroon dat je kunt doorbreken. Door je gevoelens serieus te nemen, je grenzen te leren herkennen en negatieve dynamieken los te laten, wordt je leven lichter en je relaties gezonder. Je weet nu hoe schaamte, oude hechtingspatronen en gebrek aan zelfzorg jou vast kunnen houden in relaties die niet goed voelen. Maar ook hoe liefdevolle aandacht voor jezelf en de juiste begeleiding je weer terugbrengen naar wie je diep vanbinnen bent.
Codependentie oplossen begint bij zelfinzicht. Maar het eindigt pas echt wanneer je jezelf toestaat een liefdevolle, gelijkwaardige relatie aan te gaan.
Klaar om die te vinden?
Download dan mijn gratis e-book over de drie schakels in het MannenBrein. Je leert hoe mannen emotionele verbinding ervaren en wat jij kunt doen om die diepe, veilige band te laten ontstaan. Samen maken we de weg vrij voor een liefde die echt bij je past.
Vraag het e-book hieronder gratis aan!
› Ja, stuur me 'de 3 schakels in zijn mannenbrein' nu gratis!
Oh, en vergeet hieronder je gratis download niet ;)
Liefs,
Mathijs Dingjan
Schrijf een reactie